خوشبختانه، در سال های اخیر پژوهشهای زیادی جهت بررسی تغییرات فرهنگیِ مناطق مختلف کشور عزیزمان در حوزه های گوناگون انجام شده است . پژوهش حاضر که تحت عنوان بررسی تغییرات فرهنگی خانواده است به بررسی تغییرات خانواده ، ازدواج و نظام خانوادگی در طی پنج دهه گذشته در روستای گنجه از توابع شهرستان رودبار – واقع در استان گیلان – پرداخته است . لازم به ذکر است رویدادهایی که از سال 1335 تا کنون در روستای گنجه اتفاق افتاده است این روستا را از جهاتی نسبت به سایر روستاها متمایز کرده است . بر این اساس بررسی تغییرات فرهنگیِ خانواده در ارتباط با تأسیس کارخانجات پنج گانه وقوع زلزله و ورشکستگی و بسته شدن کارخانجات در روستای مورد پژوهش حائز اهمیت می باشد . از آن جا که این تحقیق از نوع کیفی و میدانی است لذا از تکنیک ها و روش های ابتکاری خاصی جهت گردآوری داده های استفاده شده است که هر یک از آن ها به تفصیل در فصل اوّل تشریح شده اند .
پژوهش حاضر شامل پنج فصل است : فصل اوّل به طرح مسئله ، ضرورت و اهمّیّت تحقیق ، اهداف تحقیق ، پیشینه ی تحقیق ، چهار چوب نظری مورد استفاده در این پژوهش ، پرسش‌های تحقیق و روش های تحقیق پرداخته شده است . فصل دوم مربوط به بیان معرفی روستا است . لذا در این فصل تغییرات جمعیّتی و اقتصادی روستا در طیّ پنج دهه اخیر ، تشریح شده است . فصل سوّم به بررسی دگر گونی خانواده از ابعاد مختلف در روستای گنجه در طی نیم قرن اخیر پرداخته است . فصل چهارم به بیان مراسم مختلف ازدواج ،کارکردهای آن و تغییراتی که در این کارکردها ایجاد شده است و همچنین نمادهای مراسم عروسی در روستای گنجه پرداخته است . در فصل پنجم که با عنوان ازدواج و خویشاوندی است ، نحوة همسرگزینی در گذشته و حال حاضر مقایسه شده است و به بررسی الگوهای ازدواج ، علل افزایش های برون همسری ، بررسی وضعیت طلاق و بررسی کارکردها ،روابط و اصطلاحات خویشاوندی پرداخته شده است . و سرانجام به نتیجه گیری تحقیق پرداخته شده است .
نکته ی قابل ذکر اینکه چون زبان مردم روستای مورد تحقیق کُردی است لذا سعی شده است تمام واژه های کُردی که در متن آمده است همراه فنوتیک(تلفّظ) و معادل نوشته شود . در پایان از خوانندگان عزیز انتظاراست کاستی های این اثر را به نگارنده گوشزد نمایند تا نسبت به رفع آن ها اقدام شود .
1-1. طرح مسأله
مسأله ی عمده در این پژوهش ، بررسی تغییرات خانواده و ازدواج در طی نیم قرن اخیر است . لذا محقق در جستجوی آن است که مشخص کند تأثیر تحوّل اقتصادی – که بر اثر تأسیس کارخانجات ایجاد شده است – و تأثیر تحوّل طبیعی ، که بر اثر وقوع زلزله صورت گرفته است ، بر تغییرات فرهنگیِ خانواده، ازدواج و نظام خویشاوندی چگونه بوده است ؟ از سال 1337 به بعد ، به تدریج – در روستای مورد تحقیق کارخانجات پنج گانه تأسیس شدند . این کارخانجات وضع اقتصادی مردم منطقه ، به ویژه ، وضع اقتصادی مردم روستای گنجه را متحوّل کرد به طوری که تغییرات ایجاد شده در الگوی ازدواج ، و الگوی خانواده در بسیاری موارد بازتاب تأسیس کارخانجات می باشد .
البته غیر از این عامل – عواملی همچون وقوع زلزله که در خرداد ماه سال 1369 با شدت 3/7ریشتر در منطقه مورد پژوهش رخ داد نیز درایجاد تغییرات در ابعاد مختلف خانواده و ازدواج مؤثربوده است . به طوری که وقوع زلزله موجب گسترش ازدواج های برون همسری ، تغییر در تعداد اعضای خانواده ، تغییر در خانواده ی گسترده و به طور کلی تغییر در فرهنگ خانواده شد . حال مسأله، تأسیس کارخانجات و سپس رکود آن در سال های بعداز 1370 است و همچنین مسأله ی وقوع زلزله به وضوح تأثیراتی در بافت خانواده ، ازدواج ونظام خویشاوندی گذاشته است لذا محقق در صدد است تا معلوم کند ، عوامل اقتصادی و طبیعی چگونه و تا چه حد بر گسترش برون همسری ،
کارکردهای مراسم ازدواج ، تشکیل خانواده های هستهای و خانواده های گسترده ی تغییر شکل یافته تاثیر داشته است.
2-1. ضرورت و اهمّیّت تحقیق
روستای گنجه به دلیل تأسیس کارخانجات پنج گانه و وقوع زلزله در خرداد ماه سال 1369 در مقایسه با سایر روستاها دارای وضعیت متفاوت و استثنایی است . چرا که تأسیس تدریجی کارخانجات موجب تغییرات بسیار در زندگی مردم روستا گردیده است. از جمله ی آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد .1- با تأسیس و فعّالیّت كارخانجات در وضعیت مالی مردم این روستا بهبود ایجاد شد و در آمد حاصل از اشتغال اهالی در کارخانجات مکمل در آمدهای ناشی از پرداختن به امور کشاورزی و دامداری گردید . 2- در سبک مسکن روستاییان تغییر تدریجی ایجاد گردید و در نتیجه دامداری به افول گرایید . 3- مهاجرت مردم سایر مناطق به داخل روستا افزایش یافت . 4- مهاجرت مردم روستا به خارج تقریبا متمایز به صفر بوده است . 5- برق رسانی به روستا نسبت به سایر روستاها سریع تر صورت گرفت ، در نتیجه تعداد زیادی از مردم روستا توانستند از برنامه های تلویزیونی بهره مند شوند . 6- میزان مسافرت ها به خارج از روستا – در ایام تعطیلات کارگران – به شدت اوج گرفت و لذا راه ورود فرهنگ سایر مردم به روستای گنجه هموار گردید . 7- از آن جایی که مردم روستای مورد پژوهش درمقایسه با سایر روستاهای منطقه، ثروتمند تلقّی می شدند لذا فروشندگان سیّار کالاها و وسایل جدید را جهت فروش به روستا عرضه می کردند . 8- خانواده های هسته ای افزایش یافت . 9- ازدواج های برون گروهی افزایش یافت. همچنین وقوع زلزله که در سال 1369 رخ داد نیز موجبات تغییرات در زندگی مردم روستا را فراهم کرد که به برخی از آن‌ها اشاره ای می شود : 1- به دلیل فوت اعضای خانواده در شکل برخی از خانواده ها تغییراتی ایجاد شد بدین معنی که خانواده با یکی از والدین و خانواده های بازسازی شده افزایش یافت . 2- وقوع زلزله باعث جابجایی محل سکونت مردم و در نتیجه نزدیک شدن محل سکونت آن ها به جادّه اصلی رشت-تهران گردید . البته آن ها بر خلاف برخی از روستاهای دیگر در سایر روستاهای مجاور ادغام نشدند. 3- ازدواج برون گروهی در اثر زلزله نیز همچنان افزایش یافت . 4- به دلیل فوت برخی از پرسنل ماهر و نیمه ماهر و خرابی های ناشی از زلزله و دادن وام های بلاعوض به کارگران، اشتغال در کارخانجات دچار اختلال گردید . 5- مهاجرت مردم روستا به خارج از آن زیادشد . 6- به دلیل اشتغال جوانان متأهل درخارج از روستا برخی از خانواده های هسته ای تحت نظارت غیر مستقیم والدین شوهرانشان قرار گرفتند .7- بیكاری جوانان روستا افزایش یافت و برخی از آن هابه اشتغال کاذب روی بردند. 8- علیرغم افزایش بیکاری جوانان به کار کشاورزی و دامداری نمی پردازند . 9- سن ازدواج افزایش یافت.
بنابراین ضرورت دارد تأثیر این دو پدیده – تأسیس کارخانجات ووقوع زلزله – برزندگی مردم روستای گنجه به ویژه بر نهاد خانواده و ازدواج مورد بررسی قرار گیرد.
3-1. اهداف تحقیق
تغییرات خانواده در ارتباط مستقیم وتنگاتنگ با ساختار اقتصادی قرار دارد لذا در پژوهش حاضر توجّه به شناخت ویژگی های اقتصادی منطقه، تنوع معیشت روستاییان وبررسی اشتغالات جدیدی كه پس از تأسیس كارخانه از سال 1337 درمنطقه ایجاد شده _اعم از مشاغل خدماتی تولیدی و توزیعی _ به عنوان یكی از عوامل مهم در تغییرات خانواده مورد بررسی قرار می گیرد.به طور كلی بایدگفت: كه دراین تحقیق محقق به دنبال بررسی تغییر وتحوّل خانواده وازدواج درروستای گنجه پس از تأسیس كارخانجات ووقوع زلزله می باشد. بنابر این اهداف تحقیق شامل موارد زیراست:
- شناخت ویژگی های اقتصادی روستا قبل از تأسیس كارخانجات و وقوع زلزله
- شناخت ویژگی های خانواده، ازدواج و خویشاوندی قبل از تأسیس كارخانجات ووقوع زلزله
- شناخت ویژگی های اقتصادی روستا بعد از تأسیس كارخانجات ووقوع زلزله
- شناخت ویژگی های خانواده، ازدواج وخویشاوندی بعد از تأسیس كارخانجات ووقوع زلزله
بنابر این در بررسی وشناخت وضعیت خانواده، ازدواج و نظام خویشاوندی در ارتباط با وضعیت اقتصادی درقبل از تأسیس كارخانجات ووقوع زلزله موارد زیر قابل طرح می باشد:
الف ) بررسی و شناخت اشكال، ُبعد، كاركرد وفرهنگ مصرف خانواده، نحوه ی تقسیم كار بین اعضای خانواده وساخت قدرت وتغییرات آن ها
ب ) بررسی وشناخت آداب ورسوم ازدواج ،الگوی همسر گزینی، سن ازدواج ،الگوی اقامت پس از ازدواج، میزان طلاق وتغییرات آن ها
ج) بررسی و شناخت اصطلاحات خویشاوندی، روابط خویشاوندی و كاركردهای آن
4-1.پرسش‌های تحقیق
سؤالات عمده‌ای که محقق در این پژوهش در پی دستیابی به پاسخ مناسب برای آن‌هاست به شرح ذیل می‌باشد:
- با گذشت زمان چه تحولاتی در اشکال، ُبعد، کارکردو فرهنگ مصرف خانواده، وضعیت ازدواج و نظام خویشاوندی در روستای مورد پژوهش[1] رخ داده است؟
- رابطة تغییرات اقتصادی با تغییرات فرهنگی خانواده، انواع ازدواج ، سن ازدواج،
ایّام ازدواج، دوران نامزدی ،مراسم ازدواج ، الگوی اقامت زوجین ، طلاق ، و نظام خویشاوندی چگونه بوده است؟
- عواملی نظیر وقوع زلزله و اصلاحات ارضی، تا چه حد بر تغییرات خانواده، ازدواج و خویشاوندی مؤثر بوده‌اند؟
- تغییرات ساختار قدرت در خانواده چگونه بوده است؟
- مراسم دوران نامزدی، عروسی و همچنین جهیزیه چه کارکردهایی داشته‌اند و چه تغییراتی در آن‌ها صورت گرفته است؟
6.تحوّل نقش زنان، مردان، کودکان در طی 50 سال اخیر چگونه بوده است؟
7.برون همسری چه تأثیراتی در تغییرات فرهنگی مردم روستای مورد پژوهش داشته است؟
8.نگرش مردم در مورد فرزندآوری چه تغییراتی کرده است؟
[1] – همه پرسش‌های تحقیق، در مورد روستای گنجه است لذا از تکرار این کلمه در برخی سؤالات خودداری شده است.
***ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد
یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است***
متن کامل را می توانید دانلود نمائید
چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)
ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه
با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند
موجود است
فرم در حال بارگذاری ...
